Florystyczne motywy w designie – od renesansu po współczesność
Współcześnie florystyczne motywy nie ograniczają się jedynie do tradycyjnych wzorców. Dziś projektanci często łączą różne style i techniki, tworząc unikalne, dynamiczne kompozycje, które łączą przeszłość z teraźniejszością. W ofercie ASARTEM można znaleźć produkty ozdobione pracami takich twórców jak Żaneta Antosik, której grafiki inspirowane są florystyczną estetyką retro, czy Agnieszka Osiecka, która w swoich projektach odwołuje się do natury w nowoczesnym, artystycznym stylu.
W artykule znajdziesz:
- Jak florystyczne motywy zmieniały się na przestrzeni wieków?
- Jak współcześni artyści wykorzystują florystyczne motywy?
- Podsumowanie
Renesans: powrót do natury i klasycznych inspiracji
Okres renesansu to czas, kiedy, oddalając się od gotyckiej abstrakcji, na nowo odkryto antyczną sztukę i zaczęto przywracać do łask motywy roślinne obecne w sztuce starożytnej. W projektach z tego okresu dominowały przedstawienia takie jak liście laurowe, winorośl i akanty, które były wykorzystywane głównie w ornamentach architektonicznych, rzeźbach oraz na tkaninach.
Barok: złożoność i przepych florystycznych dekoracji
Siedemnasty wiek przyniósł ze sobą wielki rozwój florystycznych wzorów w sztuce dekoracyjnej. Sztuka tego okresu była pełna przepychu i bogactwa szczegółów, w tym kwiatowych kompozycji.
W Holandii w dobie baroku, motywy kwiatowe stały się pełnoprawnym gatunkiem malarskim, szczególnie w martwych naturach. Przykładem może być obraz „Martwa natura” autorstwa Jana Davida de Heema, który doskonale oddaje popularność kwiatowych kompozycji w tamtym czasie. Artyści zaczęli wówczas przedstawiać kwiaty z niezwykłą precyzją, a także nadawali im symboliczne znaczenie, często wiążąc je z przemijaniem i cyklem życia. Florystyczne motywy wiązano także z głębszym, filozoficznym wymiarem, który miał na celu przekazanie wartości duchowych i moralnych.
Rokoko: subtelność i asymetria
Rokoko, będące reakcją na barokowy przepych, przywróciło elegancję, subtelność i lekkość. Florystyczne motywy w tym okresie stały się lżejsze i bardziej dekoracyjne, często wykorzystywane w malarstwie, na meblach i tkaninach. W przeciwieństwie do baroku, gdzie motywy były przedstawiane z rozmachem, w rokoko królowały delikatne kwiaty, pnącza i liście, które były bardziej stylizowane i oszczędne w formie. Te dekoracje często miały formę skręconych linii, asymetrycznych kompozycji i drobnych, finezyjnych detali.
Przykładem może być “Sofa Ludwika XV” z dekoracjami kwiatowymi, gdzie bukiety z różnymi florystycznymi motywami stanowią elementy ozdobne, a także “Portret Marii Antoniny” autorstwa Élisabeth Louise Vigée Le Brun, w którym delikatne kwiaty w tle dopełniają romantyczną atmosferę portretu królowej. W rokoko florystyka zyskała więc bardziej dekoracyjny charakter, a kwiaty zaczęły pełnić rolę ornamentów, które podkreślały elegancję i lekkość całego stylu.
XIX wiek: wiktoriańska florystyka i symboliczną rola kwiatów
Wiktoriańska Anglia (XIX wiek) to czas, kiedy florystyczne motywy przyjęły nową rolę – zaczęły przede wszystkim pełnić funkcję symboliczną. Przykładami mogą być projekty wiktoriańskich tapet, które były pełne kwiatowych wzorów, gdzie każdy kwiat miał określone znaczenie, tworząc swoistą „kwiatową mowę” – np. róża symbolizowała miłość, lilie niewinność, a fiołki skromność.
W tym czasie kwiaty stały się również jednym z głównych motywów w wystroju wnętrz, a także w sztuce użytkowej – od ceramiki, po witraże i tkaniny. To także okres, w którym William Morris, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli ruchu Arts and Crafts, wprowadził do swojej twórczości florystyczne motywy, łącząc je z filozofią sztuki, która miała na celu podkreślenie wartości estetycznych w codziennym życiu. Jego znane wzory tapetowe, takie jak „Strawberry Thief”, do dziś są jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów sztuki wiktoriańskiej.
Impresjonizm i postimpresjonizm: kwiaty w zmieniającej się grze świateł
W drugiej połowie XIX wieku impresjoniści zaczęli rewolucjonizować sposób przedstawiania natury na płótnach. W przeciwieństwie do wcześniejszych epok, malarze koncentrowali się na uchwyceniu ulotnych momentów, zmieniającego się światła i atmosfery. Kwiaty, liście, łąki stały się jednym z głównych motywów ich twórczości, a ich obrazy oddają wrażenie chwilowego, intensywnego piękna natury.
Claude Monet, jeden z czołowych przedstawicieli impresjonizmu, stworzył serię obrazów z nenufarami, które stały się symbolem impresjonistycznego podejścia do malarstwa. Jego „Nenufary” z początku XX wieku to przykład artystycznej gry ze światłem i kolorem, w której roślinność jest uchwycona w sposób niemal abstrakcyjny.
W postimpresjonizmie motywy roślinne były nadal obecne, ale artyści zaczęli eksperymentować z formą i kolorem w sposób jeszcze bardziej subiektywny i emocjonalny. Vincent van Gogh, znany ze swoich intensywnych barw, uwiecznił na płótnach kwiaty w sposób niezwykle ekspresyjny. „Słoneczniki” to jedno z jego najsłynniejszych dzieł, w którym kwiaty są przedstawione nie tylko w realistyczny sposób, ale również w formie, która oddaje emocje i wewnętrzną energię artysty. Jego obrazy pełne są kontrastów i żywych kolorów, w których roślinność staje się elementem wyrażającym intensywne przeżycia twórcze.
Współczesność: indywidualizm w designie
Współczesny design, zarówno w sztuce, jak i w aranżacji wnętrz, na nowo odkrywa florystyczne motywy, ale już w zupełnie inny sposób. Dzisiaj sztuka roślinna w designie jest często stosowana w formie uproszczonej, minimalistycznej lub abstrakcyjnej, natomiast tkaniny i grafiki z roślinnymi wzorami mają na celu podkreślenie indywidualizmu i artystycznej wizji twórcy.
Wielu współczesnych projektantów, jak polskie artystki Żaneta Antosik i Agnieszka Osiecka, które współpracują z ASARTEM, wprowadza do swoich prac florystyczne wzory, nawiązując do natury, ale w bardziej nowoczesny sposób.
Współczesna florystyka jest również coraz bardziej eklektyczna, z twórcami czerpiącymi inspiracje z natury, jak i z estetyki retro i modernizmu. Popularność kwiatów i roślinnych wzorów w designie współczesnym świadczy o ciągłej więzi człowieka z naturą oraz jego potrzebie upiększania codziennego życia sztuką.
Podsumowanie
Florystyczne motywy w designie przeszły długą drogę od renesansu po współczesność. Zmiany w sposobie przedstawiania kwiatów odzwierciedlają przemiany w kulturze i sztuce, z każdą epoką dodając nowe, indywidualne cechy. Dziś florystyczne wzory są równie aktualne, jak kiedyś, wciąż zachowując swoje miejsce w sztuce, modzie i aranżacji wnętrz. Dzięki współczesnym twórcom, którzy potrafią połączyć te motywy z nowoczesnym designem, florystyka pozostaje jednym z najważniejszych elementów dekoracyjnych w sztuce i życiu codziennym.
